Bulletin KNOB

Afstudeerwerk

Cathelijne van Andel — 2024-03-22

Voorwoord

In nummer 2 van 2022 introduceerde het Bulletin KNOB een tweejaarlijkse rubriek ‘afstudeerwerk’, waarin de studenten die hadden meegedongen naar de KNOB Stimuleringsprijs 2021 hun onderzoek presenteerden. In dit nummer vindt u de tweede editie van die rubriek. Het bevat samenvattingen van scripties ingezonden voor de KNOB Stimuleringsprijs 2023. De zestien scripties zijn geschreven aan twee Belgische universiteiten (Katholieke Universiteit Leuven en Vrije Universiteit Brussel), vier Nederlandse (Rijksuniversiteit Groningen, Technische Universiteit Delft, Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam) en een hogeschool (Inholland Delft). Ze behandelen herkenbare architectuurhistorische thema’s als de negentiendeeeuwse arbeiderswoning, plafondontwerpen van Daniel Marot en historisch glas-in-lood, maar ook aanverwante onderwerpen als de ‘soundscape’ van de kerken van Christopher Wren, archeologisch erfgoed als herinneringsplaats, en – op het snijvlak van de architectuurhistorie en de sociale geschiedenis – de speeltuin tussen 1878 en 1978. De KNOB Stimuleringsprijs leidt tot meer. Het afstudeeronderzoek van Sara Duisters over kunststof gevels resulteerde al in een publicatie in het recente themanummer Post 65. Winnaar van de Stimuleringsprijs 2023 Lara Reyniers schreef voortbouwend op haar afstudeeronderzoek voor het huidige nummer samen met Stephanie Van de Voorde en Ine Wouters een artikel over de omgang met afbraakmaterialen in Brussel in de periode 1860-1940. Daarmee is dit nummer bijna volledig gevuld met het werk van jonge vakgenoten. In de bijdrage van Reyniers et al staan nu eens niet de creatie en bouw van architectuur centraal, maar de afbraak ervan, en dan met name het beleid ten aanzien van het sloopafval. De behandelde periode was er een van grootschalige stedelijke vernieuwing die veel afval opleverde, waaronder puin, bijzondere bouwfragmenten en van alles daar tussenin. Hoe de Brusselse overheid hiermee omging is interessant, zeker ook in het huidige tijdsgewricht, waarin sloop en sloopafval – nu vanuit een duurzaamheidsoogpunt – opnieuw in de aandacht staan. De redactie

Van kunstobject tot bouwafval

Lara Reyniers — 2024-03-22

This article investigates the impact of the valuation of demolition materials on its ultimate destination in the city of Brussels between 1860 and 1940 via an analysis of municipal policy on demolition. It examines the process of revaluation and devaluation in buildings, shifting the focus from large-scale urban developments to individual elements and materials. The study entails an analysis of the rules embedded in the building regulations and specifications for demolition projects, as well as records, reports and correspondence illustrating the enforcement of these rules. A brief outline of the legal and administrative framework is followed by a discussion of the criteria used in categorizing and evaluating demolition materials.

In the period under consideration the Brussels city council, in common with many European municipal governments, embraced large-scale demolition operations as a radical solution to the challenges facing city centres. The stable policy during the period 1860-1940 exhibited various valuation processes across comparable demolition projects. The Brussels authorities pursued a stratified policy, integrating the different categories of demolition materials according to their nature and value. These categories comprised (1) treasures, artworks, objects related to numismatics and natural history, and all other objects of any value, (2) materials and objects, and (3) rubble, soil and waste.

The city prioritized artworks and objects of artistic or historical value, over which it retained ownership, and invested in the preservation, exhibition and reuse of such materials. Other demolition materials were sold to the demolition contractors, meaning that the city government had little direct influence over their ultimate destination. Nevertheless, the building inspector estimated the financial value of the various materials and objects prior to organizing a public sale of these materials. The limited interest in rubble and waste evident in the administrative documents did not necessarily point to an absence of policy, but rather to the relation between various categories of demolition materials. By drawing attention to their financial value, the public sale of such materials not only generated financial returns for the city, but also indirectly influenced the reuse of these materials and so also the proportion of rubble and building waste.

As such, the study serves to clarify the dynamics between revaluation and devaluation of demolition materials. This new perspective on demolition materials illustrates their role in policymaking with respect to large-scale urban transformation projects. It contributes to a broader understanding of the importance of the reuse of demolition materials in the period between 1860 and 1940, and sheds light on the relation between urban development, heritage preservation, reuse and waste management.

Historische atlas van Antwerpen | Antwerpen

Marie-Thérèse van Thoor — 2024-03-22

Besprekingen van de boeken van:

Ilja Van Damme, Hilde Greefs, Iason Jongepier en Tim Soens, Historische atlas van Antwerpen. Stad van droom en daad

Tim Bellens, Antwerpen. Een archeologische kijk op het ontstaan van de stad

Moderne Nederlandse gerechtsgebouwen

Bernard Colenbrander — 2024-03-22

Bespreking van een boek van Ros Floor

De paleizen en tuinen van het Jubelpark

Yuri van der Linden — 2024-03-22

Bespreking van een boek van Jacqueline Guisset

Adrianus Cyriacus Bleijs

Michiel Kruidenier — 2024-03-22

Bespreking van een boek van Willeke Jeeninga en Laura Jonkhoff

Met de deur in huis. Historische woonhuisplattegronden in Nederland

Willemijn Wilms Floet — 2024-03-22

Bespreking van een boek van Wouter van Elburg