Authenticiteit, een geloofwaardig begrip?

Auteurs

  • Marie-Thérèse van Thoor

DOI:

https://doi.org/10.48003/knob.119.2020.4.705

Samenvatting

In het sluitstuk van diverse bijdragen in dit nummer over authenticiteit wordt de vraag gesteld of authenticiteit als begrip geloofwaardig is. Dit gebeurt aan de hand van de betekenis die authenticiteit heeft voor monumenten op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Monumenten met het predikaat werelderfgoed hebben volgens de Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention van UNESCO ‘Outstanding Universal Values’ (OUV). Tevens beantwoorden ze aan de eis van integriteit en authenticiteit, in ieder geval waar het cultureel erfgoed betreft. In navolging van The Nara Document on Authenticity (1994), en rekening houdend met de mondiale culturele diversiteit, kan de authenticiteit gebaseerd zijn op een grote variëteit aan eigenschappen.

Twee Nederlandse werelderfgoedmonumenten, het Rietveld Schröderhuis (1924) en de Van Nellefabriek (1925-1931), behoren tot de architectuur van de Moderne Beweging. In de nominatiedossiers van deze twee monumenten wordt authenticiteit verschillend beargumenteerd. In beide gevallen is, zoals bij monumenten uit de Moderne Beweging zeer gangbaar is geworden, de ‘ontwerpauthenticiteit’ echter van groot belang. Is het begrip authenticiteit dan zodanig verbreed dat het uiteindelijk willekeurig wordt toegepast? Volgens de auteur kan authenticiteit zeker een kwaliteitskenmerk zijn, als er maar binnen de eigen culturele context een duidelijke en geloofwaardige definitie wordt gehanteerd.

Referenties

Zie K. Somer, ‘Materiële echtheid of geschiedvervalsing. De knob en de authentieke

historische substantie’, Bulletin knob 119 (2020) 4, 4-9; ‘Discussie over de problematiek van de architectuurrestauratie’, Bulletin KNOB 77 (1978) 3-4, 179-194.

J.E. Abrahamse en R. Rutte, ‘De woning als massaproduct. Authenticiteit in naoorlogse woonwijken’ en L. Schrijver, ‘Always the real thing. Authenticiteit in het tijdperk van digitale reproduceerbaarheid’, Bulletin KNOB 119 (2020) 4, 38-43 en 26-31.

www.encyclo.nl/begrip/Authenticiteit.

F. Alkemade, De toekomst van Nederland. De kunst van richting te veranderen, Bussum 2020, 9. Zie ook: www.collegevanrijksadviseurs.nl/projecten/panorama-nederland.

L. Bosman, ‘Authenticiteit en materiaal. Een verkenning van het begrip aan de hand van (laat)antieke en middeleeuwse voorbeelden, Bulletin KNOB 119 (2020) 4, 22-25.

Bitter en Zoet. Advies van de Expertgroep beoordeling werelderfgoednominaties. Advies in opdracht van de directeur-generaal Cultuur en Media van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, maart 2015.

UNESCO, Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention, II.E, WHC.19/01 10 July 2019, 26-29: whc.unesco.org/en/guidelines/.

UNESCO 2019 (noot 7), 26.

S. Nijhuis, ‘Landschappelijke authenticiteit. Het landschap als levend systeem, geschiedenis en ruimtelijke beleving’, Bulletin KNOB 119 (2020) 4, 32-37.

UNESCO 2019 (noot 7), 27.

ICOMOS, The Nara Document on Authenticity (1994): icomos.org/charters/nara-e.pdf.

ICOMOS 1994 (noot 11), 47.

G. van Tussenbroek, ‘Reconstructie en verzet. Over materiële authenticiteit’, Bulletin KNOB 119 (2020) 4, 10-15.

M.T. van Thoor, ‘De restauraties van het Rietveld Schröderhuis. Een reflectie’, Bulletin KNOB 118 (2019) 4, 15-31.

ICOMOMS, International Charter for the Conservation and Restoration of Monuments and Sites (The Venice Charter), IInd International Congress of Architects and Technicians of Historic Monuments, Venice 1964. Adopted by ICOMOS in 1965.

F. Schmidt, ‘Waarachtige architectuur. Over authenticiteit en herbestemming’, Bulletin KNOB 119 (2020) 4, 16-21.

R. de Jong, I. van Zijl en B. Mulder, Rietveld Schröderhuis, Utrecht/(Rietveld Schröder House, Utrecht) The Netherlands, Utrecht/Zeist 1999, 16-17: hc.unesco.org/uploads/nominations/965.pdf.

N. Mens, ‘Vorm en context. Over de rol van authenticiteit bij het waarderen van modern erfgoed’, Bulletin KNOB 119 (2020) 4, 44-50.

C. van Emstede, Waardestelling in de Nederlandse monumentenzorg 1981-2009, proefschrift TU Delft, 2015, 232: books.bk.tudelft.nl/index.php/press/catalog/book/450. Zie ook: D. van den Heuvel e.a. (red.), The Challenge of Change. Dealing with the Legacy of the Modern Movement. Proceedings of the 10th International docomomo Conference, Delft 2008; S. Stroux e.a. (red.), Reco.mo.mo. Hoe echt is namaak, hoe dierbaar is het origineel?,

Delft 2011.

M. Kuipers en T. Knibbeler e.a., Van Nellefabriek Rotterdam, Nomination File. Nomination by the Kingdom of the Netherlands for Inscription on the Unesco World Heritage List, Rotterdam 2013: whc.unesco.org/uploads/nominations/1441.pdf.

Kuipers en Knibbeler e.a. 2013 (noot 20), 103-105, i.h.b. 104.

W. Denslagen, ‘Authenticiteit en spiritualiteit’, Bulletin KNOB 109 (2010) 4, 135-140, i.h.b. 138.

A. Pereira Roders, WALL-E. Value. Conserve. Evolve, inaugurele rede TU Delft, 27 november 2019.

K. Kasahara, ‘Machiya Today. Concepts and Methods of Renovation Design’, in: M.T. van Thoor en S. Stroux (red.), Heritage, History and Design Between East and West. A Close-UP on Kyoto’s Urban Fabric, TU Delft 2018, 53: books. bk.tudelft.nl/index.php/press/catalog/

view/isbn.9789463660280/724/565-1.

Gepubliceerd

2020-12-11

Citeerhulp

van Thoor, M.-T. (2020). Authenticiteit, een geloofwaardig begrip?. Bulletin KNOB, 119(4), 51–56. https://doi.org/10.48003/knob.119.2020.4.705

Nummer

Sectie

Artikelen

##plugins.generic.plaudit.displayName##