Materiële echtheid of geschiedvervalsing

De KNOB en de authentieke historische substantie

Samenvatting

In 1917 publiceerde de Koninklijke Oudheidkundige Bond (KNOB) ‘Grondbeginselen en voorschriften voor het behoud, de herstelling en de uitbreiding van oude bouwwerken’. Deze betekenden een breuk met de restauratieopvattingen van P.J.H. Cuypers en Victor de Stuers. De Grondbeginselen keerden zich tegen het reconstrueren of naar eigen inzicht vervolmaken van historische gebouwen, omdat dit leidde tot geschiedvervalsing en vernietiging van monumenten als historische documenten. In de praktijk werd echter vaak van deze principes afgeweken. Bovendien bracht tijdens de Wederopbouw de wens tot herstel van het geschonden stadsschoon velen tot een minder puristisch standpunt en bestond weinig behoefte aan nieuwe regels. In de jaren zeventig riep de KNOB echter op tot een herijking van de grondbeginselen. Tijdens een studiebijeenkomst over restauratiefilosofie- en theorie in 1978 werd gediscussieerd over het thema ‘authenticiteit’. De opvattingen over dit begrip liepen uiteen. Waar het voor de een strikt ging om echtheid van het oorspronkelijke materiaal, kon voor anderen authenticiteit ook gelegen zijn in ontwerp, vorm, ruimte of afwerking. Dit laatste bleek echter te subjectief voor een gezamenlijk standpunt; de KNOB bleef vooral hoeder van de authentieke historische substantie.