The ‘cauliflower’ neighbourhood: false hope or source of inspiration
DOI:
https://doi.org/10.48003/knob.122.2023.4.803Downloads
Abstract
Could the organically designed ‘cauliflower’ neighbourhoods of the 1970s hold the secret to solving both the current housing problem and the need for greater social cohesion at the local level? The pressing shortage of housing and the associated emphasis on quantity threatens to diminish the quality of the dwellings and living environment with something like the monotonous, repetitive block housing that characterized the late 1960s. In reaction to those spartan and large-scale districts, young architects were determined to prioritize the human scale. In 1966, with population numbers still soaring, a government spatial planning policy document introduced the idea of designated ‘growth centres’: villages and small towns close to the big cities that would absorb the growing population. An obvious way of retaining the character of these small centres lay in small-scale, low-rise developments. And that was exactly what young families were looking for. The ‘cauliflower’ street plan, consisting of a succession of ‘home zones’, was devised especially for these growth centres. Pedestrians had priority in the narrow, winding streets where there was also scope for children to play and neighbours to meet. Staggered frontages and a variety of roof shapes made for a lively and diverse streetscape. Disdained by professionals, these neighbourhoods are often still popular with the residents. Time perhaps to re-evaluate this housing concept?
References
Eind 2022 telde Nederland iets meer dan 8 miljoen woningen, www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/82235NED.
Al in het rapport De ontwikkeling van het Westen des Lands (1958) werd gesproken over de noodzaak van een ‘overloopbeleid’ om de groei van de grote steden op te vangen. Zie ook: A. Faludi en A. van der Valk, De groeikernen als hoekstenen van de Nederlandse planningsdoctrine, Assen/Maastricht 1990; M. Ubink en Th. van der Steeg, Bloemkoolwijken: analyse en perspectief, Nijmegen 2011; A. Reijndorp, L. Bijlsma en I. Nio, Atlas Nieuwe Steden, Haarlem 2012; J.E. Abrahamse, Opkomst en ontwikkeling van de bloemkoolwijk. Het ontwerp van woonwijken in Nederland en de zoektocht naar identiteit, Amersfoort 2019.
Het aantal auto’s groeide van 522.000 in 1960 tot 3,2 miljoen in 1973.
In wijken die in 1975-1979 werden aangelegd, is gemiddeld 7% van de weglengte een woonerf, in de periode 1980-1984 is dit percentage 10%. Vanaf de jaren negentig is dit 2%. Voor het doorgaande verkeer werden ringwegen rondom de woonbuurten aangelegd, www.crow.nl/downloads/pdf/verkeer-en-vervoer/wegontwerp/landelijke-data-analyse-verkenning-15-km-per-uur.aspx.
Door verschraling van de openbare ruimte hebben de woonerven nu niet meer de functie van ontmoetingsruimte en is ook dat onderscheid in de loop der jaren afgenomen.
M. Barzilay, R. Ferwerda en A. Blom, Experimentele woningbouw in Nederland 1968-1980. 64 gerealiseerde woonbeloften, Rotterdam 2019.
In de werkgroep zaten de architecten Dick Apon, Piet Blom, Willem Brinkman, Gerrit Boon, Aldo van Eyck, Max Risselada, Wiek Röling, Joop van Stigt, Jan Verhoeven, Nico Witstok en Carel Weeber.
Dit schema van een bloemkoolwijk werd in 1972 door Niek de Boer gepubliceerd in het tijdschrift Baksteen. Uit een recent artikel blijkt dat het moet worden toegeschreven aan de Duitse stedenbouwkundige Walter Schwagenscheidt: https://decorrespondent.nl/11818/de-bloemkoolwijk-een-typisch-hollands-fenomeen-maar-de-bedenker-blijkt-een-duitser/1242628132350-a67fcd59.
A. Betsky, ‘De tussenjaren. Nederlandse architectuur in de jaren zeventig’, in: M. de Vletter, De kritiese jaren zeventig. Architectuur en stedenbouw in Nederland 1968-1982, Rotterdam 2004, 9.
I. Nio, ‘Tussen collectiviteit en privacy’, DASH. Het woonerf leeft, Rotterdam 2010, 4-17.
Weeber sprak van ‘Kleinschaligheid of ook wel Nieuwe Truttigheid genoemd’; C. Weeber ‘Geen architectuur zonder stedenbouw’, in: H. de Haan en I. Haagsma, Wie is er bang voor nieuwbouw… Confrontatie met Nederlandse architecten, Amsterdam 1981, 227-236 eerder gepubliceerd in Intermediair 1979.
www.gebiedsontwikkeling.nu/artikelen/onderzoek-een-bloemkoolwijk-is-zo-gek-nog-niet/.
Zie het onderzoeksrapport Predicaat experimentele woningbouw 1968-1980, van M. Barzilay, R. Ferwerda en A. Blom, Amersfoort 2018; Barzilay, Ferwerda en Blom 2019 (noot 6). https://www.cultureelerfgoed.nl/publicaties/publicaties/2018/01/01/predicaat-experimentele-woningbouw-1968-1980.
Published
How to Cite
Issue
Section
Articles
License
Copyright (c) 2023 Anita Blom
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.