Wegvliegen in het oneindige. De plafondschilderingen in het Koninklijk Paleis Amsterdam

Samenvatting

In 1655-1656 werden plafondschilderingen voor de Weeskamer en de Thesaurie Ordinaris van het Amsterdamse stadhuis gemaakt door Cornelis Holsteijn, voor de Justitiekamer door Nicolaes van Helt Stockade en voor de Burgemeesterskamer door Jan van Bronkhorst. De allegorische voorstellingen op de rechtspraak, tegen de achtergrond van een blauwe hemel, zijn gevat in de architectonische structuur van de zalen op de bel-étage. In 2006 kreeg de Stichting Restauratie Atelier Limburg de opdracht om de effecten van natuurlijke veroudering en ingrepen uit het verleden op de linnen drager en de gebruikte schildersmaterialen te onderzoeken. Het gebruik van smalt voor de hemelpartijen, een blauw pigment dat na verloop van tijd vergrijst, had herhaaldelijk aanleiding gegeven tot ingrijpende restauraties. De was-hars bedoekingen uit de negentiende eeuw hadden hun steunfunctie verloren en breedvoerige overschilderingen van het oorspronkelijk verfoppervlak, die op hun beurt ook weer waren verkleurd, maakten een nieuwe behandeling noodzakelijk. De restauratie bestond uit urgente conserverende ingrepen om de linnen dragers weer stevigheid te bieden en een ingrijpende schoonmaak van het verfoppervlak om het trompe-l’oeil -effect weer tot uitdrukking te brengen. Door de verwijdering van sterk vergeelde en glimmende vernislagen, en van de verkleurde overschilderingen kwam de oorspronkelijke weergave van de ruimte in de plafondschilderingen weer tot haar recht. De reconstructie van de authentieke kleuren van de architectuur werd uitgevoerd op basis van gegevens afkomstig van onderdelen die nooit overschilderd waren geweest. Deze twee ingrepen herstelden de eenheid van het ensemble.