In Memoriam dr. ing. Henk Zantkuijl (1925-2012). MaartenJan Hoekstra: Het Plan Zuid in woorden. Veranderende stedebouwkundige begrippen en een onbekende plankaart. Hannes Pieters: Het interieur van de Koninklijke Bibliotheek van België door de Kortrijkse Kunstwerkstede De Coene. Markante getuige van een wijzigende visie rond representatie. Herman van Bergeijk: ‘Zijn we niet allen verheugd als we weer een nieuwe reis kunnen beginnen?’ D.F. Slothouwer en zijn Prix de Rome reis. Walther Schoonenberg: De Van Houtenmonumenten. Een reconstructie van de werkwijze van Eelke van Houten (1872-1970).

Pepijn van Doesburg: Woekeren met de ruimte. Nieuw licht op de middeleeuwse plannen voor zuidwaartse voltooiing van het Domschip te Utrecht. Simon Groenveld: Schenkingen van gebrandschilderde glazen in Holland in de zestiende en zeventiende eeuw. Ontwikkelingen in argumenten en methoden. Gerhard Geerken: ‘Die Vorliebe der Niederländer für helle, freundliche Zimmer’. Oldenburgs stucwerk in Nederland tussen 1775 en 1925. Niels van Neck: Een Apeldoorns ‘onderonsje’. De veelbesproken prijsvraag voor een protestantse kerk te Apeldoorn (1890-1891).

Freek Schmidt: Maken en breken in stad, polder en buiten: ambities, reputaties en werkelijkheden. Guido Hoogewoud: Bastiaan de Greef en Willem Springer, architecten van een veranderende stad (1856-1890). Jos Smit: ‘Uit de groote schande van den revolutiebouw’. Over de moeizame waardering van laatnegentiende-eeuwse woningarchitectuur. David Mulder: Op Stadspeil in de polder: Wijk F in de Amsterdamse stadsuitbreiding. Over het ontstaan en de ontwikkeling van een buurtje in de Pijp. Inger Groeneveld: What’s in a name? Nieuw licht op Moulins hofstede, de vroegste aanleg van buitenplaats Elswout te Overveen.

Marieke Kuipers: Vijftig jaar Monumentenwet 1961-2011. Geert Medema: ‘En aan onze keukenmeid mogen wij zelfs geen haar krenken’. Lusten of lasten voor monumenteneigenaren. Marieke Kuipers: Culturele grondslagen van de Monumentenwet. Frits Niemeijer: Bescherming van stads- en dorpsgezichten. Van beeld naar inhoud. Natascha Lensvelt: Groen erfgoed: een nieuwe loot aan de monumentenstam. Gabri van Tussenbroek, Ad van Drunen en Edwin Orsel: Bouwhistorische waardenkaarten. Een gebiedsgerichte benadering van bouwhistorisch erfgoed. Vincent van Rossem: Een halve eeuw Monumentenwet: 1961-2011.

Rob Dettingmeijer: Natuurmonumenten als cultuurmonumenten. De voortdurende verandering van het begrip natuur in onze cultuur. Hans Renes: Landschap als erfgoed. Historische processen en gelaagde landschappen. Eric Luiten: Gereanimeerd erfgoed. Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie als format voor het landschapsbeleid. Jos Bosman: De Waddenzee, een gigantisch wereldnatuurerfgoedpark.

Marlite Halbertsma: ‘De Laurenskerk. Een monument vol verhalen’. Kathelijne Eisses: Kossmann.dejong in de Laurenskerk, verslag van een tentoonstelling. Marlite Halbertsma: De Laurenskerk als publieke ruimte. Marieke Kuipers: Saxa loquuntur? Spankracht en draagkracht van eeuwenoude stadskerken. Hélène Verreyke: Voorbij het object: een dag in de Laurens. Dorus Hoebink: Closereading van ‘Een monument vol verhalen’.

Marcel IJsselstijn: Enkele grote lijnen in de Nederlandse stedenbouwgeschiedenis. Een vergelijkende studie naar de binnensteden van Utrecht, Amsterdam en 's-Hertogenbosch. Yvonne van Mil: Het ontwerp van A.J. Kropholler voor het raadhuis in Wateringen. Jacqueline de Graauw: De middeleeuwse bouwgeschiedenis van de Amsterdamse Sint-Anthonispoort. De Waag op de Nieuwmarkt nader onderzocht. Jeroen Nipius: Het dak van Dordrecht. Een veertiende-eeuws kapgedeelte met leidekking, gevonden ten zuiden van Dordrecht. Elizabeth den Hartog: Twee kapitelen uit De Bilt.

Paul Rem: De chalets van koningin Wilhelmina in de paleisparken van Het Loo (1881-1882) en Soestdijk (1892). Dennis de Kool: Jan Baptist Xavery (1697-1742): een veelzijdige tuinkunstenaar. Patricia Debie: Van tuinpaviljoen naar koepelkamer. Geschiedenis en ontwikkeling van de Utrechtse Maliebaan. Rob Dettingmeijer, Marie-Thérèse van Thoor en Ida van Zijl (red.), Rietvelds Universum; Ida van Zijl, Gerrit Rietveld (recensie Herman van Bergeijk). C.P. Krabbe: Droomreis op papier. De Prix de Rome en de Nederlandse architectuur (1808-1851) (recensie Wilfred van Leeuwen).

In Memoriam prof. dr. ir. Ruud Meischke (1923-2010). Ruud Meischke, Koen Ottenheym: De herbouw van het huis Amerongen (1673-1685). Simon Groenveld: Een onbekend ontwerp van Pieter Aaronsz. Noorwits. De toren van de Willibrorduskerk in Hulst (1663-1667). M. Farjon: De geheimen van een middeleeuws gebouw. De toren van Leende in woord en beeld ontleed (recensie H. Hundertmark). Karl Kiem: Die Waage: Ein Bautyp des ‘Goldener Jahrhunderts’ in Holland (recensie Ronald Stenvert).

Thomas H. von der Dunk: Een schouwburgprijsvraag uit 1837. Het bekroonde ontwerp van Robertus van Zoelen in de bouwkundige klasse van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten te Amsterdam. Menno Wiegman: De restauratie van de Domtoren, verschillende restauratieopvattingen verenigd.

Ten geleide: Twee eeuwen Koninklijke paleizen (Rob van der Laarse). Corjan van der Peet: Soestdijk, een vorstelijke decor. Rob van der Laarse: Koninklijk erfgoed van het verlies. Het Haagse Willemsparkhof in negentiende-eeuwse Europese context. Hanneke Ronnes: Authenticiteit en authenticiteitsbeleving: de presentatie en receptie van museum Paleis Het Loo.

Kennis en visie: het vak van de architectuur (Marie-Therese van Thoor). Freek Schmidt: De uitdaging van de architectuurhistoricus. Ronald Stenvert: Marges van de bouwhistorie. Roland Blijdenstijn: Van elitaire architectuurgeschiedenis tot laagdrempelige omgevingszorg. Wim Denslagen: Authenticiteit en spiritualiteit. Lex Bosman: Openbaar en particulier. Amsterdamse weeshuizen en hun typologie. Arjen Oosterman: Architectuur en monument.

Het onderzoek van kastelen. Geeske Bakker, Jan de Rode, Kees Verbogt: 'Dat huus stoet up viere pylare'. De betekenis van het kastelenbouwprogramma van Floris V. Tammo C. Bauer: Kasteelruïne Valkenburg. Van overgroeide steenhoop tot geconsolideerde ruïne. Jorg Soentgerath: De hoofdvleugel van de kasteelruïne Valkenburg aan de Geul. Charlotte van Emstede: Kasteelruïnes en reconstructies. Een analyse van de herbouw van Nederhemert.

Toelichting op het themanummer: restaureren aan de Grote of Onze Lieve vrouwekerk in Breda (D.J. de Vries). Matthijs Burger: Restauratiegeschiedenis van de Grote Kerk in Breda; Frits Scholten: Grafmonumenten in de Grote Kerk in Breda, een kritische restauratiegeschiedenis; Paul le Blanc en Karen Wisselaar: 'Bijwerken, overschilderen, vernissen en vernieuwen', honderd jaar restauratiegeschiedenis van de schilderingen. Bernice Crijns: Restauratie van de muurschilderingen, het vervolg. Micha Leeflang: Tapijtschilderingen in de Grote Kerk.

Rob P.J. van Hees en Timo G. Nijland: Beoordeling van de staat van conservering van een Midden-Neolithische vuursteenmijn in Valkenburg aan de Geul. H.J. Tolboom en C.W. Dubelaar: Avendersteen in Nederland. Trudi Brink: Spiegel voor stadsbestuur nader onderzocht. Over de schouw van Colijn de Nole in Kampen. Wido Quist: Natuursteenvervanging aan de Grote of Maria-Magdalenakerk te Goes. Timo G. Nijland: Van Doornikse kalksteen tot beton 'als het definitieve materiaal'. Het materiaalgebruik van spoorwegarchitect H.G.J. Schelling.

Kees van der Ploeg: Een Munsters kapiteel uit Thesinge. Wim Denslagen: Vitruviaanse historiografie. Dirk J. de Vries: Hemelse sferen: het stucplafond in de refter van de Roermondse Kartuis.

Marie-Thérèse van Thoor: Overzees erfgoed in ontwikkeling. Catherine Visser: Paramaribo revisited. Het idee van de coherente houten stad. Astrid Aarsen: Werelderfgoed en dan? Een perspectief vanuit de alledaagse praktijk van Willemstad en Paramaribo.

Edwin Orsel: Breestraat 95 te Leiden, een statig huis uit de vijftiende eeuw. Leo van den Burg: Zoeken naar een passend gebouw. Een reconstructie van de stedelijke inpassing van het Amsterdamse stadhuis op basis van de vroedschapsresoluties, 1639-1648. Pieter Jan Peene: Het Hof van Sint Jan te Utrecht: over het dichten van een gat.

Merlijn Hurx: Architecten en gildedwang; vernieuwingen in de ontwerppraktijk in de vijftiende en zestiende eeuw? Gabri van Tussenbroek: 'alzo zult gijlieden dat maken'. Gebruik en ontwikkeling van contracten en bestekken in de Amsterdamse bouworganisatie tot 1654. Dirk J. de Vries: Een timmerman zal tot zijn proeve maken...

Themanummer Abraham van der Hart (Lex Bosman). Geert Medema: Oppervlakkige sieraden. Enkele projecten ter verbetering en verfraaiing van de Amsterdamse stadsschouwburg aan de Keizersgracht, 1765-1772. Maarten Gaillard en Gerrit Vermeer: Abraham van der Hart en de bouw van het stadhuis in Weesp. Jacqueline Heijenbrok en Guido Steenmeijer: Meer dan Welgelegen: Abraham van der Hart en de familie Hope Les Bosman Van Amsterdam naar Berbice. Koloniale bestuursgebouwen als nieuwe ontwerpopdracht voor Abraham van der Hart. Dirk J. de Vries: Kapconstructies uit de 18e eeuw: stilstand of vernieuwing?

Nieuw Erfgoed en de noodzaak tot revisie (M. Kuipers en M.T. van Thoor). John Veerman: De Rotterdamse villa Maaslust en Berlage. Vincent van Rossem: Moderne architectuur in de schaduw van het modernisme. Marie-Thérèse van Thoor: Een verdwenen monument van katholieke emancipatie: de 'fraterfabriek' in Zeist. Marieke Kuipers: Nieuw Erfgoed Erkend, reflecties op de recente monumentenselectie.

Charlotte J.C. Broer en Mart W.J. de Bruijn: De tiende-eeuwse Heilig-Kruiskapel in Utrecht en haar relatie met Willibrord. Barbara Perlich en Gabri van Tussenbroek: De Valkhofkapel te Nijmegen. Nieuwe gegevens over de middeleeuwse bouwgeschiedenis. Zeno Kolks en Ben Kooij: De kerk van de Allerheiligste Drie-eenheid in Oldenzaal, bekroning op het omvangrijke oeuvre van architect Walter te Riele.

Dakloos (D-J. de Vries). Wim Hupperetz: Cultuurhistorie en ruimtelijke kwaliteit van de historische binnenstad. Het geheugen van een straat als inspiratiebron. Hans van den Heuvel: Glazen overkapping van binnenplaatsen: Te veel zorg breekt het glas? M.S. Verweij: Transparant maar niet open: overkapping van de binnenplaats van het Provinciehuis te Groningen.

Thomas H. von der Dunk: Een Franse opsnijder in de Republiek De architect Georges-Franςois Blondel. R. Meischke en H.J. Zantkuijl: De positie van C.G.F. Giudici te Rotterdam en zijn stadhuisplan uit 1781.

Redactioneel (Rob Dettingmeijer). Wim Denslagen: Boerenbedrog. Michel Lascaris en Hans Renes: Vluchtschansen in Midden-Limburg. Boerenschansen uit de l6de en 17de eeuw als schuilplaatsen voor de plattelandsbevolking. Radboud van Beekum: Cornelis van de Linde: Bouwer voor de Nederlandsche Handel-Maatschappij (NHM).

Architectuurgeschiedenis en bouwhistorie in Amsterdam
(Freek Schmidt). Dik de Roon: Gedragen door water. Drijvende kelders in Amsterdam en omstreken. Coert Peter Krabbe en Jos Smit: Doeltreffende schoonheid. Adriaan Willem Weissman en Lizzy Cottage (1901-1904). Gabri van Tussenbroek: De Schreierstoren van binnen en van buiten Een van de laatste restanten van de Amsterdamse stadsommuring bouwhistorisch onderzocht. Ronald Glaudemans: 'Koopmansrenaissance'. Het Amsterdamse woonhuisinterieur in de zestiende eeuw.

Wim Denslagen: Architectuur en herinnering in de middeleeuwen. K.T. Meindersma: Een kloosterdeur uit Wargum. Merlijn Hurx: Middeleeuwse 'prefab' in de Nederlanden? De Hollandse kerken van de Antwerpse loodsmeester Evert Spoorwater. R. Meischke en H.J. Zantkuijl: De Delftse stadsbrand van 1536 en de verbreiding van booggevels. Dirk J. de Vries: Beproefde gevels.

Merlijn Hurx: De zeventiende-eeuwse modernisering van het stadhuis van ‘s-Hertogenbosch. Karianne Vozza-Vandenbroucke: De geschiedenis van een herenhuis te Beverwijk. Catharina van Groningen en Frieda Heijkoop Vollenhoven: Het ontstaan van een lusthof op de Utrechtse Heuvelrug in de eerste helft van de negentiende eeuw.

Dirk J. de Vries: Rake klappen in kappen. Edwin Orsel: Een fraij gesicht, het Leidse huis in de 17e eeuw. Een poging tot typologiesering. Edwin Orsel: Het leemstucplafond van Rapenburg 65 te Leiden nader beschouwd. Henk van de Schoor: Gebouwen van posterijen, telegrafie en telefonie in Leiden.

Fons Asselbergs: Een KB kan worden ingetrokken. Ronald Stenvert: Naar een cultuurtopografie: Monumenten in Nederland, de serie. Erik Kleijn: Monumenten in Nederland en de Rijksdienst. Monumentenbeschrijving nu en straks. Rob Dettingmeijer: Monumenten, geschiedenis en zorg. Gabri van Tussenbroek: Architectuur- en bouwhistorisch onderzoek ten behoeve van monumentenzorg. Hans Renes: Monumenten in Nederland en de historische geografie.

Geert Medema: Pronken op de ongunstigste locatie van de stad: de Delftse poort te Rotterdam. Carry Coppée: Jan Mast, een Utrechtse beeldhouwer van grafmonumenten in de achttiende eeuw.

Restauratie en historische beeldvorming (Rob Dettingmeijer). Wim Denslagen: Tegen de stroom van de tijd. Thomas H. von der Dunk: De moeizame vormgeving van het verleden. Dirk J. de Vries: In de ban van Rembrandt, huizen en herdenkingen. M.S. Verweij: Sporadisch kleinood te Maastricht, een seinhuis naar ontwerp van Sybold van Ravesteyn (1889-1983).

H. Hundertmark: De Utrechtse Buurtoren, een tijdelijke spits voor eeuwig. W. Annema en G. de Moor: Twee concept-bestekken uit 1538 voor de bouw van een kap op een kloosterkerk te IJsselstein. Johann-Christian Klamt: Romanische Skulptur in Maastricht kritisch besehen.

Dirk J. de Vries: Ambachtelijk metselwerk. R. Meischke en H.J. Zantkuijl: Een tekenboekje uit 1812 en I9de-eeuwse huisplattegronden. Sabine Ticheloven: De koepelgevangenissen van J.F. Metzelaar (1886). Een onderzoek naar de herkomst van de ronde vorm. Rosa Visser-Zaccagnini: Een Hollands paleis in Limburg.

Nederlandse koloniale architectuur in Azië / Dutch Colonial Architecture in Asia (Rob Dettingmeijer). Mireille van Reenen: Daendels' getemperde ambities. Een architectuurhistorische analyse van het 'Gouvernements Hotel' in Weltevreden (het huidige Jakarta). Cor Passchier: Het huis Reinier de Klerk, een voormalige buitenplaats in Jakarta. Pauline K.M. van Roosmalen: Hoop gloort. De renaissance van het gebouw van de Nederlandsch-Indische Kunstkring in Batavia (Jakarta). C.J. van Dullemen: Charles Prosper Wolff Schoemaker en de Architectuur in Nederlands-Indië. Hans Schiebroek en Marion Peters: Het Portugese- of Buitenkerkhof in Pulicat op de oostkust van India. Een oude VOC begraafplaats in ere hersteld.

Toelichting op het themanummer (Freek Schmidt). Freek Schmidt: Het architectenloze tijdperk. Ambachtslieden en amateurs in de achttiende eeuw. Geert Medema: 'Het is een stadswerk, daar word niet nagesien'. Aspecten van bouwbeleid en -praktijk van Hollandse steden gedurende de achttiende eeuw. Eva Röell: 'Altoos met ijver geteekent en bewaart'. Architectuurtekeningen van Matthias Soiron (1748-1834) als historische bron.